تای چی چوآن Tai Chi Chuan و شاخه های آن
فرم استاندارد و پیشرفتة مسابقاتی در تای چی چوآن دارای 108 حركت می باشد كه هر حركت را یك شای – وضعیت – می نامند . این سبك دارای دو جنبه می باشد كه عبارتند از : Tui Sao ( دستان ماهر ) و Chan Si Kung ( مهارت در حركات نرم ) . شخصی كه تای چی تمرین می كند ، بدون ِ تكمیل و بهبود ِ این دو جنبه ، نمی تواند بطور كامل ، انرژی نهفتة موجود در این هنر رزمی را آزاد كند . در غرب تنها به « مهارت در حركات نرم » توجه می شود لذا در آنجا تای چی چوآن ساده و سطحی بوده و فاقد ِ آن جذّابیتی است كه میلیون ها چینی را تحریك می كند . اما در چین به هر دو جنبه ، توجه می شود . پس تای چیِ واقعی را باید در چین جُست .
تای چی علاوه بر سبكهای اصلی ، دارای سبكهای فرعیِ مختلفی نیز می باشد كه به برخی از آنها اشاره می كنیم :
الف ) تای چی پنج ستاره : سبكی كه توسط وانگ لانتینگ كه پیشخدمت شاهزاده دوان از سلسلة چینگ بود ، معرفی شده است . وانگ قبلاً سبك یانگ تای چی چوآن را از بنیانگذار آن یعنی یانگ لوچان كه بعنوان ِ استاد هنرهای رزمی برای شاهزاده دوان خدمت می كرده آموخته بود . وی سبك خود را به لی روی دونگ و سی شیانگ سان آموزش داد و لی روی دونگ ، سبك استاد را تكمیل نمود .
ب ) تای چی چان من : سبكی كه گفته می شود توسط راهبان بودایی معبد شائولین پایه گذاری شده و در اواخر سلطنت سلسلة كوین ، نوع ِ پیشرفتة آن توسط پیروان تائوئیسم و كُنفوسیوس تمرین می شده است . این سبك در منطقة پینگ دینگ شان از استان هونان تمرین شده و بودیست تای چی چوآن نیز خوانده می شود .
ج ) چانگ تای چی چوآن : سبك جدیدی كه توسط استاد بزرگِ سبك شوای چیائو ( كُشتی چینی ) یعنی چانگ دونگ شنگ ابداع شده و توسط پیتر چِما پسرخواندة آمریكایی او ترویج داده می شود . چِما كه ابتدا در كوونگ تای چی ، سبك ابداعی پرفسور فرانكلین كوونگ – مؤسس انجمن تای چی در شهر نیویورك آمریكا – به مرحلة استادی رسیده بود ، سبك شوای چیائو و چانگ تای چی چوآن را در تایوان و از استاد چانگ دونگ شنگ آموخته است . سبك چانگ در واقع تركیبی است از سبك قدیمی یانگ تای چی چوآن ، پرتاب های شوای چیائو و حركتهای دورانی سبك پاكوآ . چانگ تای چی دارای 143 حركت بوده و اصولاً سریع تر از سبك قدیمی یانگ اجرا می شود . تئوری ِ مبارزه ای ِ آن نیز بدین صورت است كه ابتدا حس كرده و سپس قفل ، ضربه و یا پرتاب را اجرا می نمایند . استاد چانگ به كاربرد ِ تای چی جنبة مرگبارتری داده و میراث گرانبهایی را به یادگار گذاشته است .
د ) وو دانگ جائو بائو (شیوه پنجه پلنگ )
4 ) وویو شیانگ ( زیانگ ) تای چی چوآن : سبكی كه از روی سبك چن و كتاب « راهنمای تای چی » نوشتة وانگ زوینگو و توسط وویو شیانگ ( 1880 – 1812 م ) ساكن یونگ نیان واقع در استان هوبی بوجود آمده است . گفته می شود وویو شیانگ حتی در موقع مرگش ، دربارة تای چی با حضّار بحث می كرده است ! برجسته ترین شاگرد وی ، خواهرش ( 1892 – 1832 م ) بود كه او نیز مهارت هایش را به همشهری اش هو وی ژنگ یا هائو ویزن Hao Weizhen ( 1920 – 1849 م ) منتقل كرد لذا این سبك را هائو تای چی چوآن و وو هو تای چی چوآن نیز می نامند . انسجام ، حركات آهسته و كوتاه و كاركرد ِ سخت پاها از ویژگیهای این سبك می باشند .
5 ) سون تای چی چوآن Sun : سبكی كه بعد از سال 1915 م از تركیب سبك وویو شیانگ با سبكهای شینگ یی چوآن و پاكوآ و توسط سون لوتانگ Sun Lutang ( 1933 – 1861 م ) از شهر باودینگ از توابع استان هوبی بوجود آمده است . بعد از مرگ استاد ، دخترش جیان یوآن ( متولد 1914 م ) جانشین شایسته ای برای پدر بوده و سبك او Huo Bu Jia ( فرمِ قدم های جاری ) نیز نامیده می شود . این سبك دارای 97 حركت سریع بوده و پیشروی های پیشرفته ، عقب نشینی های آزاد و حركات سریع و چالاك از مشخصات آن می باشند .
6 ) فو تای چی چوآن : سبكی كه خالق آن استاد فوژن سونگ ، استاد سبكهای تای چی چوآن ، پاكوآ و كونگ فوی درونی وو دانگ بوده است . در این سبك ، حركات ِ تعادلی مورد توجه می باشند .
طبیعت ِ تای چی چوآن ، بر اصل « بالانس كاملِ بدن در تمام اوقات » قرار دارد و در اصل برای بدست آوردن ِ سلامتی و آرامش روحی و جسمی و نیز دفاع شخصی طراحی شده است .
فلسفة تای چی چوآن بر حسب اصل یین و یانگ طرح ریزی شده است . یانگYang بمعنای « نور » بوده ، در ژاپن یو Yu یا اُموته یو ، در هندوستان شاكتی و در ایران باستان سپنتا مینیو نامیده می شده است . یانگ در فلسفة ژاپنی ، بصورت سمبل مردانگی ، مثبت ، آسمان ، روشنی ، خورشید و هر چیز مفید می باشد و یین Yin نیز درست برعكسِ یانگ می باشد مانند : تاریكی ، پلیدی ، زمستان و سردی ، مؤنث ، ماه و هر چیز منفی . یین بمعنای « سایه » بوده ، در ژاپن این In ، در كُره اوم Uhm ، در هندوستان شیوا و در ایران باستان انگره مینیو نامیده می شده است . در قدیم ، چینیان معتقد بودند كه نظام جهان بوسیلة تضادّ ِ دو چیز ، در حال تعادل است و این تضادّ در همة موجودات اعم از جاندار و بیجان به چشم می خورد و این فلسفه را بنام یین و یانگ می شناختند . طبق فلسفة یین و یانگ ، همه چیز در حال گردش و تغییر است و جهان بر دو قطب مثبت ( یانگ ) و منفی ( یین ) در حال تعادل می باشد . یین و یانگ در دو اثر باستانی چینی یعنی ئی چینگ ( كتاب تغییرات ) و شیه چینگ Shih Ching – كتاب سرودها یا آوازها كه در حدود قرن 6 پیش از میلاد نوشته شده – دیده می شود .آرم یین و یانگ معروفیت جهانی دارد . این آرم ، نمادی از تخمی است كه از آن ، بشر ِ نخستین پدید آمده است ! بشر نخستین را در چین بنام پانكو Panku و در ژاپن بنام هانكو Hanko می شناسند .
3 ) وو تای چی چوآن Wu : سبكی كه از روی سبك یانگ و توسط وو چوآن یو یا وو كوآن یو ( 1902 – 1834 م ) از شهر داشینگ واقع در استان هوبی بوجود آمده است . وو بخاطر اجرای نرم و آرام ِ حركات ، معروفیت خاصی داشت و بعد از او پسرش وو جیان چوآن ( 1942 – 1870 م ) سبك پدر را تكمیل كرده است . سبك وو از نظر اجراء ، راحت بوده و بعلت عدم نیاز به پرش ها و جهش های مختلف ، در میان گروههای سنّیِ مختلف رایج می باشد .
نظریات دیگری نیز در مورد مبتكر تای چی چوآن موجود است . عده ای معتقدند كه این سبك توسط هان گونگیو و چنگ لینك اشی ( 557 – 502 م ) بوجود آمده است . كسانی نیز آنرا منتسب به كسوكز ان وینسگ یا لی دائوزی از سلسلة تانگ می دانند .
شخصی بنام وانگ تسونگ یوه ( 1795 – 1736 م ) نیز در دوران سلسلة چینگ این سبك را در كتابی بنام تای چی چوآن لون آ شرح داده و تای چی چوآن نامگذاری كرده است .
تای چی چوان بمعنای « مشت متعالی » یا « مشت بزرگ نهایی » و سبكی شمالی است كه جزو سه سبك اصلی ِ درونی می باشد و تای جی Tai Ji ( مشت زنی با حریف موهومی ) ، بوكس سایه ای ، یوگای چینی و سبك رقص میمون نیز نامیده می شود . قدمت تاریخی آن به 4700 سال پیش و به طوماری از ابریشم ، معروف به هوانگ تای یا نسخة امپراطور زرد می رسد . این طومار از قبری كه متعلق به سلسله هان غربی ( 25 م – 206 ق . م ) بوده ، در حومة چانشاد واقع در ایالت هونان كشف شده است . بر روی این نسخه ، تمریناتی ترسیم شده است كه معروف به تائوئین ( توئی نا ) بوده و به امپراطور هوانگ تای ( 2700 ق . م ) نسبت داده می شود .
اما احتمالاً ریشة تای چی چوآن امروزی به سبك ابداعی ژنرال چن وانگ تینگ Chen Wang Ting ( 1680 – 1600 م ) نهمین نسل از خانوادة چن یو در استان هونان باز می گردد و چون این سبك دارای پنج تمرین روزمره شامل 13 حركت اصلی بود ، بنام شی سان شی ( سیزده گام ) معروف شد . این 13 حركت از 8 حركت دست و 5 حركت پا تشكیل شده اند . از سال 1850 م این هنر به سرعت از استان هونان به سایر نواحی چین گسترش یافته ولی جنبه های قدرتی و انفجاری آن كنار گذاشته شد و تنها حركات ِ آرام آن باقی ماند ! امروزه شش سبك عمومی و اصلی از این هنر تمرین می شود كه عبارتند از :
1 ) چن تای چی چوآن Chen : سبكی كه گفته می شود اولین بار در سال 1369 م توسط چن یو بنگ Chen You Beng در روستای چن جیانگو Chien واقع در استان هونان بوجود آمده و ژنرال چن وانگ تینگ نهمین نسل از خانوادة چن یو آنرا اصلاح نموده و با تركب آن با سبك چانگ چوآن ، سبك امروزی را بوجود آورده است . این سبك كه بنام Log Jia ( فرم قدیمی ) نیز نامیده می شود ، علاوه بر پنج تمرین روزمره ، دارای یكسری تمرینات مشت زنیِ طولانی شامل 180 حركت می باشد و سایر استیل های تای چی چوآن ، بطور مستقیم یا غیر مستقیم از آن ناشی شده اند .
سبك چن پس از مرگ استاد وانگ تینگ بمدت دو قرن در خفا ماند تا اینكه در بین سالهای 1821 الی 1851 م چن چانگ زینگ Chen Chang Zing ( 1853 – 1771 م ) پانزدهمین نسل از خانوادة چن یو ، با نادیده گرفتن قوانینِ خانوادگی ، یك نفر خارج از خانوادة چن یو بنام یانگ لوچان را به شاگردی پذیرفت . یانگ لوچان اولین استادی بود كه تای چی را بصورت ِ علنی تدریس كرده و سبك او بعدها بنام یانگ تای چی چوآن معروف شد . اعتبار امروزی سبك چن ، بخاطر تلاشهای نوزدهمین نسل از خانوادة چن یو ، یعنی استاد چن شباو وانگ معروف به « گنجینة چین » و مؤسس ِ اتحادیّة جهانی چن تای چی چوآن می باشد . وی نوة استاد چن فاكه ( 1957 – 1887 م ) می باشد . چن فاكه معروف به بنیانگذار سبك جدید چن و پسر بزرگ استاد چن چانگ زینگ بوده است . سبك چن بر دو اصل ِ جدایی ناپذیر ِ « اهمیت سلامتی و روح » و « دفاع شخصی » استوار بوده و سبكی است انفجاری و سرعتی كه به مدیتیشین اهمیت فوق العاده ای می دهد .
2 ) یانگ تای چی چوآن Yang : سبكی كه از روی سبك چن و توسط یانگ لوچان Yang Lu Chan ( 1873 – 1799 م ) از اهالی شهر گوانگ پینگ واقع در استان هوبی بوجود آمده است . وی كه شاگرد استاد چن چانگ زینگ بود , بزرگان زیادی را در هنرهای مختلف رزمی شكست داده و شهرتش بعنوان یك مبارز در سراسر چین پیچید . تا اینكه برای تدریس به پكن دعوت شده و سربازان و اشراف زادگان را آموزش داد . بعد از او به ترتیب ، پسرانش یانگ بن هو Yang Ban Hou ( 1892 – 1837 م ) و یانگ جیان هوو Yang Jian Hou ( 1917 – 1839 م ) و نوه اش یانگ چنگ فو Yang Cheng Fu ( 1936 – 1883 م ) فرم های این سبك را ساده تر كرده و بعنوان فرم های رسمی ، پذیرفته شدند . این فرم ها كه امروزه بعنوان متداول ترین سبك تای چی چوآن محسوب می شوند ، سه نوع می باشند : فرم بلند ، فرم متوسط و فرم كوتاه . گفتنی است فرم كوتاه ، توسط چنگ من چینگ یكی از شاگردان استاد بزرگ یانگ چنگ فو ایجاد شده كه در آن ، حالتهای فرم های قدیمی ، كاهش یافته و تكرار حركات ، حذف شده اند . سبك یانگ تركیبی است از 108 حركت سخت و نرم كه حالات ِ راحت ِ بدن ، سادگی و قابلیت تمرین ، از مشخصات آن می باشد .
می گویند بنیانگذار این سبك استادی بنام چانگ سان فنگ Chang San Feng ( 1279 – 1127 م ) ! یا ( 1368 – 1279 م ) ! معروف به « فنا ناپذیر » بوده است كه آنرا از تركیب تمرینات ترسیم شده در نسخة هوانگ تای با روش مبارزة مار با مرغ دُرنا بوجود آورده و ابتدا در معبد ابرهای سفید واقع در كوههای پكینگ و بعد ها در كوههای وودانگ واقع در استان هوپی Hupei به مریدانش آموزش داده است ! البته بسیاری از دست اندركاران ، زیستن ِ او را به اواسط قرن 5 میلادی نیز نسبت می دهند ! گفته می شود چانگ سان فنگ دارای شغل قضاوت در ناحیة چونگ سان بود كه از مقام رسمی خود چشم پوشیده و به زُمرة طرفداران كنفوسیوس در آمده بود . چانگ سان فنگ مذهب تائو را از فردی بنام هاو لونگ – اژدهای آتشین – فراگرفته و سپس به كوههای وودانگ رفته و مدت 11 سال در آنجا به مراقبه پرداخت تا كاملاً از تائو – حقیقت – آگاهی یافت . وی علاقة وافری به ئی چینگ ( كتاب تغییرات ) داشته و با سفر به مكانهای مختلف ، تكنیكهای چی كُنگ و هنرهای رزمی شائولین را فرا می گرفت . فنگ با تحقیق بر روی تئوری یین و یانگ ، نمودار پنج عنصر ( وو شینگ ) و نمودار هشت بخشی ئی چینگ توانست كونگ فوی درونی وودانگ و سبك تای چی چوآن را كه بخشی از آن می باشد ، ابداع كند . همچنین گفته می شود كه وی ، تای چی چوآن را در كوههای وو دانگ و از امپراطور افسانه ای ، زوآن وو آموخته بود !
به وب سایت دنیای هنرهای رزمی خوش آمدید
Welcome to Razmi1.com
The World Of Martial Arts
Compatible with FireFox , Chrome , Opera
بزودی منتشر خواهد شد:
کتاب اول از سری کتب دوگانه دنیای هنرهای رزمی:
فرهنگ هنرهای رزمی جهان
مولف: محمددهقان
شهادت سالار شهیدان امام حسین (ع) و یاران باوفایش تسلیت باد